Türk katili EOKA GKRY’de devletin en tepesinde anıldı
2024 yılı Birleşmiş Milletlerin Kıbrıs’ta 60. Yılı, Kıbrıs Barış Harekatının 50.yılına denk geliyor. Bu iki farklı durumun arasındaki on yıllık fark veya Kıbrıs Barış Harekatı sonrası adada barışın sağlanması ve EOKA ismi ile adada terörün son bulması, BM’nin 1974 öncesi adadaki etkisinin zafiyetlerini ortaya koymaktadır.
BM varlığının devam ettirdiği bu sürecin sonunda terör örgütü EOKA ismen yok olmuşsa da ideolojisi ENOSİS, özellikle de GKRY’de son yıllarda, aşırı sağ parti ELAM’ın varlığı ile diğer siyasi parti üzerinde yarattığı etkisi ile daha da güçlenmiş duruma gelmiştir. EOKA eylemleri ile Türk ve İngilizleri hedef alırken arkasına sığındığı anti kolonyal söylem aynı şekilde ELAM’ın da temel çıkış noktası halinde, güncel işlevini sürdürüyor.
ELAM’ın oy oranlarındaki artışın somut etkileri daha da görünür olmaya, “merkez sağ” siyasetçilerinin Rum kamuoyunda iç dünyalarında asla vazgeçmedikleri ENOSİS fikrini dışarıya yüksek sesle duyurmalarının da önünü açmış oldu. Anti kolonyal söylemlerin arkasına sığınarak ENOSİS düşüncesini kamuoyu nezdinde güçlendiren ELAM’ın, Rusya’nın Yeni Ulusal Muhafazakarlık Koalisyonunun bir parçası olması da tarihsel açıdan Sovyetler Birliği ile yakın ilişki içerisindeki EOKA örneği ile benzerlik teşkil etmektedir. ELAM’ın bu yükselişi GKRY’de ENOSİS’e kurumsal olarak da sahip çıkmanın ve bunu aleni şekilde dillendirmenin önünü açmasından kaynaklı, GKRY Cumhurbaşkanı Nikos Hristodulidis’in, İngiliz yönetimi tarafından, EOKA terörüne karşı gerçekleştirilen militanların anmasında boy göstermesi Kıbrıs Türküne yönelik tehdidin kurumsal boyuta taşındığını da daha somut olarak gözler önüne serdi.
Kıbrıs’ta Rum toplumunun ENOSİS’ten asla vazgeçmemiş olduğu gerçeğinin görünür hale geldiği ELAM’ın yükselişi ve diğer siyasi partilerin ELAM’a göre pozisyon almalarından dolayı artık daha da net görünmektedir. 1948 yılında Danışma Meclisinden, 2017 Crans Montana’ya kadar 15 çözüm girişimini de reddeden anlayışın asla değişmediğini ve değişmeyeceği GKRY’de gerçekleşen son gelişmeler ile uluslararası kamuoyunun adil değerlendirmesi gerekliliği artık bir zorunluktur.
5 Nisan tarihinde, BM Genel Sekreteri ile KKTC Cumhurbaşkanı Sayın Ersin Tatar’ın görüşme sonrasında yaptığı açıklamada, Genel Sekreter’in ambargo hakkındaki adaletsizliği gördüğüne yer vermesi değerlidir. Ancak BM nezdinde yeniden toparlanacak bir masada, GKRY’nin tarihsel uyumsuzluğu ve iç siyasi gelişmelerinin göz ardı edilmesi, BM’nin adada 60 yıllık varlığın hala somut bir sonuç elde edilmemesindeki rolü üzerinde gelişen işlevsiz algıyı kuvvetlendirmekten başka bir işe yaramayacaktır. Doğu Akdeniz’de Gazze’de yaşanan insanlık dışı durumunun ve ENOSİS fikri ile geçmişte olduğu gibi yeniden Kıbrıs’ta yaşanmamasının yegâne çözümü, BM Güvenlik Konseyi kararı çerçevesinde oluşan statü sorunun ortadan kaldırılarak, iki devletli çözümün BM nezdinde başlıklar arasında masada yerini almasının sağlanmasıdır.